حاجيه خاور سلطان خانم فرزند چهارم و دومين دختر حاج محمد موسي تاجر طهراني است.
تولد:
حاجيه خاور سلطان به تخمين متولد سال ١٢٤٣ خورشيدي ميباشند.
شرح زندگي:
خاور سلطان با “حاج محمد حسين قزويني” كه از تجار بازار تهران در سراي قزويني ها و برادرِ حاج محمد ابراهيم قزويني (همسر كوكب سلطان) بودند؛ ازدواج نمودند. كوكب سلطان و خاور سلطان در عين حال كه خواهر هم بودند، جاري يكديگر هم بودند.
از آنجا كه بعدا حاجيه مريم سلطان (خواهر ديگر خاور سلطان) نيز با فردي بنام حاج محمد حسين (ملقب به تاجر بنكدار قرويني) ازدواج نمود (كه از همسر حاجيه خاور سلطان كوچتر بود) در ميان نزديكان، همسر خاور سلطان؛ “حاج محمد حُسين بزرگ” ناميده ميشدند. در وصيت نامه ربابه خانم، دختر سومشان كه موجوداست از ايشان با نام “مرحوم حاجي محمد حسين قزويني” و در وصيت نامه طوبي خانم دختر دومشان از ايشان با نام ” مرحوم حاجي محمد حسين بزرگ” ياد شده است.
حاصل ازدواج حاجيه خاور سلطان و حاج محمد حسين قزويني (مشهور به بزرگ) پنج فرزند (چهار دختر و يك پسر) بود.
وفات:
ايشان در سال …. خورشيدي فوت نمودند و مزارشان در آرامستان ….. قرار دارد.
فرزندان و نوادگان مرحومه حاجيه خاور سلطان:
دختران حاجيه خاور سلطان بنامهاي رقيه خانم، طوبي خانم، ربابه خانم و معصومه خانم ميباشند. ايشان علاوه بر اين چهار دختر، يك پسر هم داشتند كه كوچكترين فرزند ايشان بوده است. زماني كه خاور سلطان به حج واجب مشرف شدند اين پسر كه در سنين كودكي يا نوجواني بوده را نيز با خود به اين سفر مي برند اما وي مريض شده و در سرزمين منا فوت مينمايد.
فرزندان حاجيه خاور خانم، عمه زاده هاي فرزندان حاج محمد علي، حاج محمد كاظم و حاج عليرضا و همچنين خاله زاده هاي فرزندان حاجيه كوكب، حاجيه مريم، حاجيه فاطمه، حاجيه عاليه، حاجيه شهر بانو و حاجيه عذرا ميباشند.
چهار دختر ايشان عبارتند از:
الف: مرحومه حاجيه رقيه
مرحومه حاجيه رقيه خانم معروف به “خانم باجي” با مرحوم حاج احمد قزويني كه ايشان هم در سراي قزويني ها به تجارت اشتغال داشت، ازدواج نموده بودند كه حاصل اين وصلت پنج فرزند است. حاج احمد؛ همسر حاجیه رقیه خانم زود فوت می کنند و پسر بزرگشون (محمد) که در سنین نوجوانی بوده است، سرپرستی خواهران و برادران را بعهدہ می گیرد.
فرزندان حاجيه رقيه خانم، در موقع گرفتن شناسنامه نام فاميل “احمديان طهراني” را بر ميگزينند. فرزندان وي بترتيب عبارتند از:
- مرحوم حاج محمد احمديان طهراني
- مرحوم حاج شيخ مهدی احمديان طهراني
- مرحوم حاج علی احمديان طهراني
- مرحومه حاجيه بتول احمديان طهراني
- مرحوم حاج عبدالله احمدیان طهرانی (كه در جواني فوت نمودند)
ب: مرحومه حاجيه طوبي
مرحومه حاجيه طوبي خانم با مرحوم حاج سيد محمود سادات شبيري ازدواج نموده بودند.
حاصل اين وصلت ده فرزند بشرح زير است:
- مرحومه اشرف السادات سادات شبيري
- مرحومه منير السادات سادات شبيري
- مرحومه اكرم السادات سادات شبيري
- موحوم سيد هاشم سادات شبيري
- مرحوم سيد جعفر سادات شبيري
- مرحوم سيد عباس سادات شبيري
- مرحوم سيد حسين سادات شبيري
- آقاي حاج سيد حسن سادات شبيري
- مرحومه شكوه السادات سادات شبيري
- مرحوم سيد جواد سادات شبيري
ج: مرحومه حاجيه ربابه
مرحومه حاجيه ربابه خانم با پسر دائي خود (مرحوم حاج حسن حاجي موسي فرزند دوم حاج محمد علي طهراني) ازدواج نموده بودند.
حاصل اين ازدواج سه فرزند بود كه دومي بنام “محمد باقر” در كودكي فوت نمود و يك پسر و يك دختر باقي ماندند كه عبارتند از:
- مرحوم محمد علي حاجي موسي
- مرحومه فاطمه (ملقب به موچول خانم) حاجي موسي
اين دو بترتيب، با دختر خاله و پسر خاله خود (دو تن از فرزندان حاجيه طوبي بنام مرحومه اكرم السادات و مرحوم سيد هاشم سادات شبيري) ازدواج نموده بودند.
د: مرحومه حاجيه معصومه
مرحومه حاجيه معصومه خانم معروف به “خانم خانما” با پسر خاله مادرشان، مرحوم آقا محمد تقي (فرزند محمد موسي و معصومه خانم كه معصومه خانم خواهر فاطمه خانم مادر حاجيه خاور سلطان بود) ازدواج نموده بودند.
بعد ها، فرزندان ايشان با عنايت بنام پدرشان، نام فاميل “تقي زادگان تهراني” را انتخاب نمودند.
حاصل اين وصلت چهار فرزند بشرح زير است:
- مرحوم رضا تقي زادگان تهراني
- موحوم علي اصغر تقي زادگان تهراني
- مرحومه عصمت تقي زادگان تهراني
- مرحوم علي اكبر تقي زادگان تهراني
يادگار قديم:
در زمان قاجار مردم قهوه مي خورده اند و آن زمان با چاي آشنايي نداشته اند.اصطلاحات قهوه قجري و قهوه خانه نيز حاكي از رواج نوشيدن قهوه در آن دوران است . ورود چاي به ايران در زمان قاجار توسط تجاري كه به فرنگ مسافرت داشتند صورت گرفت و بعدا كاشف السلطنه اولين بوته هاي چاي را به ايران وارد و در لاهيجان كشت داد .
حاج محمد موسي نيز كه براي كارهاي تجاري خود به روسيه رفت و آمد داشت با چاي در آن كشور آشنا شد و براي هريك از دختران خود (خاور سلطان، كوكب سلطان و مريم سلطان) يك سماور همراه قوري و چاي هديه آورد و در منزل خود به آنان روش چاي درست كردن را آموزش داد.
این سماور خاور سلطان دختر اول حاج محمد موسی تاجر طهرانی می باشد که پدرشان آن را از روسیه برايشان آورده بودند و هم اكنون در منزل يكي از نوادگان ايشان از آن نگهداري ميشود.
در بخش “خاطرات” همين سايت، بخشي به خاطرات اقوام محترم در باره حاجيه خاور، فرزندان و نوادگان ايشان اختصاص داده شده است.